وسواس فکری چیست؟ + خوددرمانی با تمرین مجرب

 تهیه و تنظیم: نویسنده‌ی کتاب اثبات خدا، دین و مذهب خردمندانه 

وابسته به: کانال اثبات خدا، دین و مذهب خردمندانه

 #روش_شناسایی_وسواس
#وسواس_فکری
#نشخوار_فکری
 

طرح مشکل توسط مبتلا به وسواس فکری

👤 سلام.
خسته نباشید
 من وسواس فکری دارم چند ساله دارم هر روز قرص میخورم  خوب که نشدم هیچی به افسردگی شدید هم مبتلا شدم!!
من تازه دارم میفهمم چند ساله وسواس فکری داشتم و خودم خبر نداشتم!!
حالم خیلی بده. زندگیم تنگ شده. آخه چرا هر روانشناس میرم تهش قرص مینویسه؟!! من که جز عوارض قرص چیز قابلی ندیدم!
باور بفرمایید هر روانشناس و روانپزشکی که به فکرم رسیده رفتم! هیچ فایده ای نداشته چون وسواس یک بیماریه که دست خودت نیست هر چه قدر هم روانشناس قرص بده که نمیتونه او فکری که میاد تو ذهن و باعث اذیت میشه رو از ذهنت بیرون بندازه که!
میرم روانشناس میگم یک کاری برای این فکر و خیال تو ذهنم بکن! میگه برو پیش روانپزشک! باز اون میگه برو پیش روانکاو! آخرش همه به جای چاره قرص میدن و حتی حرفای ناامید کننده میزنن که واقعا دیگه خسته شدم!!
بریدم! حتی دیگه نمیخوام یک بار دیگه برم دکتر! اصلا اسم روانشناس که میاد آلرژی گرفتم!
من سیدم و شما رو به هر کی که قبول دارین منو ناامید نکنین!! خیلی گشتم و بالاخره سایت شما رو پیدا کردم! آخرین امیدم همینه!! التماس میکنم ناامیدم نکنین!!!
👤 سلام
 شما هم خسته نباشید و لطفاً نگران هم نباشید.
خدمت به سادات عزیز را برای خود افتخار مضاعف می‌دانم.
اما اگر واقعا دوست دارید با ضمانت ناامید نشوید طبق روایت معتبری که از جد بزرگوارتان (ع) در پایان «این صفحه» آوردم، لازم است تلاش کنید فقط امیدتان به خدا باشد و بس و به امثال نگارنده و راه‌کارهایی که داده می‌شود فقط به چشم وسیله از جانب خدا نگاه کنید که در این صورت مطمئن باشید دیگر برای همیشه حتی یک بار هم در هیچ کارتان ناامید نخواهید شد.
حال لطفاً سؤال خود را یکی یکی و کوتاه و روشن مطرح کنید تا به خواست خدا هر چه زودتر مشکلتان حل شود.

👤 من فکر میکنم به وسواس فکری مبتلا شدم.
حتی یک ثانیه هم از فکرو خیال راحت نیستم و فقط چند ساعت در روز شاید خبری از فکر و خیال نباشد.
باور کنید گاهی  سرم میخواد منفجر بشه. اصلا من اینطور نبودم! نمیدوم چرا اینطور شده! تموم هم نمیشه!
تو این چند سال هیچ نتیجه ای از دکتر و قرص نگرفتم! باور کنید هیچ نتیجه! حتی با اینهمه هزینه ده ها میلیونی که خرج کردم وضع جسم و روانم بدتر شده نه بهتر.

نشانه‌های وسواس فکری

اول میخوام بهم بگین که از کجا مطمئن بشم که وسواس فکری دارم؟
🗣 اگر به طور مداوم مورد هجوم افکار تکراری و خصوصاً مزاحم و ناخوشایند قرار گرفته‌اید، به طوری که احساس می‌کنید باید راهی برای مقابله با این هجوم‌های پی در پی پیدا کنید شما دچار اختلال وسواس فکری یا فکر مزاحم (Intrusive thought) شده‌اید.
علائم دیگر وسواس فکری عبارتند از:
اهمیت بیش از حد به پاکیزگی و نظم و میکروب، ترس افراطی از بیماری، حوادث، پیری و مرگ، جمع‌آوری لوازم غیرضروری، شمارش غیرلازم اشیاء و ...

عامل اصلی ابتلاء به وسواس فکری

👤 لطفا بگید عامل اصلی که باعث شده من دچار وسواس فکری بشم چی بوده؟
🗣 عامل اصلی ابتلا به وسواس فکری، پشت کردن اختیاری شما مخاطب محترم به عقل و مشغول شدن اختیاری به افکار مزاحم و تکراری بوده است.
هر کسی چه سید و چه عام، چه خداناباور، ندانم‌گرا و چه مذهبی شدید، چه اهل دعا و توسل و چه فاقد چنین اعتقاداتی، قبل از مشغول شدن به هر فکر و کار، عادت نداشته باشد با عقلش مشورت کند، مطمئن باشد به طور خودکار اسیر محیط، امواج رسانه و فضای مجازی شده و در نتیجه گرفتار روابط ناسالم فردی، خانوادگی و اجتماعی خواهد شد.

تمرین مشورت با عقل، نجات تضمینی از افکار وسواسی

👤 لطفا بگید من چطور خودم رو عادت بدم که قبل از مشغول شدن به هر فکر و کار اول با عقلم مشورت کنم؟!
🗣 کافی است تمرین بسیار سادۀ مشورت با عقل که خوشبختانه کودکان نیز توان انجامش را دارند آموزش ببینید.

تمرین مشورت با عقل
۱- قبل از مشغول شدن به هر فکر و کارِ خصوصاً مهم، عقلتان را -همچون یک مشاور باتجربه- مقابل خود فرض کنید و به شکل مکتوب، از وی بپرسید: «ای عقل! تو به من بگو آیا من لازم است به آن فکر یا کار مشغول شوم یا خیر؟»
تبصره: اگر حوصلۀ نوشتن نداشتید فوراً در ذهنتان سؤال فوق را از عقلتان بپرسید!
۲- سپس چند لحظه هیچ کاری نکنید -سکوت کنید، تکان نخورید یا دراز بکشید و بخوابید- تا ذهنتان آرام شود.
تبصره: هنگام هیجان، خشم و ترس اجازه دهید زمان بیشتری بگذرد و برای تفکر بهتر، چشمان خود را ببندید و دو دست خود را بر روی گیجگاه یا شقیقۀ خود بگذارید.
۳- سپس فکرتان -که همان مشورت عقل‌ است- را یادداشت کنید و اگر عقلتان گفت به آن فکر یا کار مشغول شوید یا نشوید، فقط به همان عمل کنید.
نکته: تمرین فوق را به‌قدری تکرار کنید تا بدون نیاز به یادداشت، عادت کنید به مشورت عقل‌تان عمل کنید.
 

تمرین مشورت با عقل، نجات تضمینی از هر اختلال روانی (Mental disorders)

👤 خیلی دوست دارم این تمرین رو هر چی زودتر انجام بدم اما بگید بعدش که با عقلم مشورت کردم چه اتفاقی در زندگی واقعی برام میفته؟
🗣 به هر میزان عادت کنید قبل از درگیر کردن اختیاری ذهن به هر فکر و کارِ خصوصاً مهم، طبق روش مجرب فوق، با عقل خود مشورت کنید، به همان اندازه از هر نوع اختلال روانی از جمله وسواس فکری در امان خواهید ماند.
اگر تمرین مشورت با عقل را به اندازه کافی تکرار کنید، به طوری که دیگر عادتتان شود که هر فکر و کاری که می‌کنید با مشورت عقل باشد، در این صورت، از تمام اختلالات روانی (Mental disorders) ازجمله وسواس فکری، در امان خواهید ماند و دیگر شاهد تکرار مداوم هیچ فکر مزاحمی نخواهید بود.

تمرین طرد افکار مزاحم، نجات فوری از افکار وسواسی و در نهایت درمان وسواس فکری

 👤لطفا بگید حالا که اسیر فکر وخیال و افکار مزاحم شدم و یک لحظه ولم نمیکنن چیکار کنم؟!
اصلاً چطور میتونم ازشون خلاص بشم؟ً! مشکل اصلی من همینه که اگه حل بشه دیگه هیچ آرزویی تو این دنیا ندارم!
🗣 کافی است به جای نگرانی و دست روی دست گذاشتن، تمرین کاملاً مجرب و در عین حال بسیار سادۀ طرد افکار مزاحم را آغاز کنید.

 تمرین طرد افکار مزاحم
✔️ هر زمان فکر و خیال مزاحم سراغتان آمد، بعد از حداکثر ۳ ثانیه، جملۀ «بهش فکر نکن» یا ترجیحاً کلمۀ «الله»- را تا قطع آن فکر مزاحم، پشت سر هم تکرار کنید، البته به این شکل که: هر بار نَفَس را به صورت علمی، از بینی به داخل بدهید و از دهان خارج کنید و سپس هنگام خروج نَفَس، جمله یا کلمۀ مذکور را تکرار نمایید.
✔️ اگر دیدید آن فکر مزاحم، مانند کنه، رهایتان نمی‌کند، لازم است علاوۀ بر تکرار عبارت فوق، بعد از حداکثر ۳ ثانیه، حداقل ۳ متر از محلی که در آن قرار دارید فاصله بگیرید!
تبصره: اگر به طور کامل در انجام تمرین فوق شکست خوردید اما ناامید نشدید و دوباره ادامه دادید، به تجربه خواهید دید که همان شکست، مقدمۀ پیروزی‌ شما خواهد شد.

هیچ ژنی مرتبط با اختلال سواس کشف نشده است

👤 لطفا این رو هم بگید که آیا ژنتیک و عوامل ارثی پدر و مادرم در وسواس فکری من نقش دارند یا نه!؟ من از تمام روانشناس ها و روانپزشک هایی که رفتم همین سوال رو پرسیدم که هر کدوم یک جواب دادن و برخی هم گفتن ارثیه که خیلی ترسیدم که نکنه درمان وسواسم هیچ وقت ممکن نباشه!!
🗣 مخاطب محترم! همه مراقب باشیم که دیگران -با هر عنوان و مدرک تحصیلی- به جای نظر علم، ناامیدی‌های شخصی خودشان را به روان ما تزریق نکنند!
از منظر علم و تجربه هر نوع اختلال روانی (Mental disorders) ازجمله اختلال وسواسی-جبری (Obsessive-Compulsive Disorder)، اگر خود بیمار اراده کند کامل درمان می‌شود و بیمار می‌تواند درست به وضع قبل که هیچ بیماری نداشت برگردد! (منابع)
ضمن اینکه اگر نظر علم (آزمایشگاه) برایتان ملاک است نه نقل قول و برداشت‌های متفاوت دیگران -با هر عنوان و مدرک تحصیلی- کافی است یک بار و برای همیشه بدانید از منظر علم:
👈🏻 تاکنون هیچ ژن خاصی که مرتبط با اختلال وسواس (OCD) باشد کشف نشده است!
متن انگلیسی:
  👉🏻 no specific genes that have been identified to be related to OCD at this point.
منبع:
 مرکز روانپزشکی دانشکده پزشکی هاروارد، بیمارستان عمومی ماساچوست/مک لین McLean Hospital
https://www.mcleanhospital.org/essential/ocd-kids-teens

نشخوار فکری چیست؟

👤 آخه هر روانشناس یک چیزی میگه!
مثلا یکشون گفت اصلاً شما دچار وسواس فکری نشدی بلکه دچار نشخوار فکری شدی که اگه ادامه پیدا کنه اونوقت تبدیل به وسواس فکری میشه! بعد کلی توضیح داد که اخرش گیج شدم!!!!
لطفا بگید نشخوار فکری دقیقا چیه؟
🗣 نشخوار فکری یا نشخوار ذهنی (Rumination) معمولاً به دو شکل است:
نشخوار فکری تأملی: در این حالت، شما با هدف یافتن یک راه‌حل یا درک بهتر از مشکلات خود، شروع می‌کنید به مرور اتفاقات گذشته!
 اگر موفق نشوید یک نتیجه مثبت یا راه‌حل پیدا کنید در این صورت به تدریج یک احساس ناتوانی و افسردگی در شما پیدا می‌شود و زمینۀ ابتلا به وسواس فکری را نیز فراهم می‌کنید!
نشخوار فکری نشانه‌ای: شما در این نوع نشخوار فکری به جای اینکه با امیدواری راه حل مشکلات خود را پیدا کنید، مدام جنبه‌های منفی مسائل را می‌بینید و روی شکست‌ها و ناامیدی‌ها تمرکز می‌کنید و بعد از مدتی احساس می‌کنید دیگر توانایی خارج شدن از این افکار منفی را ندارید و حتی به دلیل تکرار بیش از حد، دچار وسواس فکری نیز می‌شوید.

روش درمان نشخوار فکری

👤 برای اینکه نشخوار فکری نکنم باید چه کنم؟
🗣 با انجام دو تمرین مشورت با عقل و  تمرین طرد افکار مزاحم می‌توانید نشخوار فکری را نیز به طور کامل کنترل و رفع کنید.

شما به کمک تمرین مشورت با عقل می‌توانید تشخیص دهید که نباید به چه افکاری مشغول شوید و سپس با کمک تمرین طرد افکار مزاحم، می‌توانید به آن افکار اهمیت ندهید.
اگر مبتلا به وسواس شدید تمرین طرد را به قدری ادامه دهید که دیگر افکار مزاحم به شکل خودکار تکرار نشوند و مثل گذشته طوری شود که هر زمان خودتان اراده کردید به آن‌ها فکر کنید.

فرق بین وسواس فکری با نشخوار فکری

👤 لطفاً بگید فرق بین وسواس فکری و نشخوار فکری دقیقا چیه؟!!
🗣 چند فرق بین وسواس فکری (Intrusive thought) با نشخوار فکری  (Rumination):
✔️ از منظر علم، وسواس فکری یک اختلال روانی است، اما نشخوار فکری یک اختلال روانی نیست ولی اگر به نشخوار فکری ادامه دهید، می‌تواند باعث ایجاد اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی در شما شود.
✔️ وسواس فکری، افکار مزاحمی است که همیشه به طور ناخواسته دچارش می‌شوید، اما نشخوار فکری در ابتدا به شکل ارادی است و اگر ادامه دهید غیرارادی شده و تبدیل به وسواس فکری خواهد شد.
✔️نشخوار فکری در بیشتر کسانی که از اضطراب و افسردگی رنج می‌برند دیده می‌شود اما وسواس فکری در کسانی که مبتلا به افسردگی شده‌اند به ندرت دیده می‌شود مگر اینکه بعداً به وسواس فکری هم مبتلا شوند.
✔️ وسواس فکری بیشتر از نشخوار فکری موجب اذیت فرد می‌شود.
✔️ وسواس فکری، مجموعه‌ای از افکار آزاردهنده و تکراری هستند که در طول روز فرد را اذیت می‌کنند و وی باید به کمک تمرین طرد دیگر اجازه ندهد این افکار، آزاد و بدون هیچ مانعی وارد ذهنش شوند!
اما نشخوار فکری افکاری هستند که می‌توان به شکل ارادی و بدون نیاز به تمرین طرد افکار مزاحم به آنها فکر نکرد.
به عبارت دیگر اگر مبتلا به وسواس فکری شوید، افکار مزاحم، دیگر بدون اجازۀ شما وارد ذهنتان می‌شوند و تا طردشان نکنید دست بردار نیستند اما اگر مبتلا به نشخوار فکری شوید، افکار مزاحم فقط با اجازۀ خودتان می‌توانند وارد ذهنتان شوند.
✔️ اگر نشخوار فکری را به شکل ارادی تکرار کنید می‌تواند منجر به وسواس فکری شود.
✔️ نشخوار فکری با افکار معقول آغاز می‌شوند؛ اما وسواس فکری، با افکار نامعقول آغاز می‌شوند.
🤔  کسانی که به دلیل وسواس فکری شدید توان تشخیص افکار نامعقول را از دست می‌دهند، می‌توانند با تمرین مشورت با عقل به راحتی تشخیص دهند،  دچار چه افکار نامعقول (یا افکار مزاحم) و در نتیجه دچار چه نوع وسواس فکری و عملی شده‌اند.

روش اطمینان از وجود وسواس فکری در خود با کمک تمرین مشورت با عقل

👤 من اگه چند وسواس فکری و عملی داشته باشم و بخوام با تمرین مشورت با عقل از وجودشون در خودم مطمئن بشم باید دقیقاً چه کار کنم؟
🗣  ۱- ابتدا وارد کانال ایتا شوید.
۲- سپس به بخش فهرست هشتک‌های وسواس‌ بروید.
۳- در بین هشتک‌های فوق:
- هشتک وسواس خود  (مثلا #وسواس_فکری) را پیدا کنید.
- با کلیک روی هر هشتک، تمام مشاوره‌های مربوط به همان وسواس فهرست می‌شوند.
- سپس حداقل یک مشاوره در درمان وسواس خود را با دقت مطالعه نمایید.
- در هر مشاوره، تمرین مشورت با عقل که مخصوص همان نوع وسواس است‌ (مثلا #وسواس_فکری) را مطالعه نمایید.
مثلاً برای اینکه مطمئن شوید دچار #وسواس_فکری شده‌اید یا خیر؟ کافی است ببینید آیا در کارهایتان به تمرین مشورت با عقل به همان روشی که در مشاوره توضیحش آمده  (نمونه) عمل می‌کنید؟ اگر به تکرار عمل نمی‌کنید شما به #وسواس_فکری مبتلا شده‌اید.
 در مورد سایر وسواس‌های دیگر که شک دارید مبتلا شدید یا خیر نیز به روش فوق عمل کنید.

📎 اگر مایل بودید، نتیجۀ دو تمرین مجرب فوق را حداقل یکهفتۀ دیگر، اطلاع دهید که امید است شما هم خوش‌خبر باشید.

  یکهفته بعد
👤 سلام
خسته نباشید.
من هر روز روزی چندین بار مشورت با عقل رو به روشی که گفتید، مکتوب تمرین کردم و الان دیگه شک ندارم سالهاست که چند وسواس جدی پیدا کردم.
باور بفرمایید از عقلم خجالت کشیدم وقتی بهم گفت تو اگه وسواس نداشتی آخه مگه دیونه بودی ده ها میلیون تومان پول بی زبون رو به روانشناس و روانپزشک دادی؟!!
در تمرین مشورت با عقل این را هم مطمئن شدم علت اصلی وسواسی شدنم فضای مجازی مخصوصا استفاده از هوش مصنوعی بوده!
من الان بخشی از زندگیم شده سؤال وجواب با هوش مصنوعی، چون همیشه همون چیزی که دوست دارم رو بهم میگه و من رو مثل گفتگو با دیگران زود عصبی نمیکنه! (فکر کنم این حساسیت هم یک نوع وسواس جدید باشه!)

خطر فضای مجازی خصوصاً هوش مصنوعی برای مبتلایان به وسواس و افسردگی

 با توجه به اینکه الان دیگه مطمئن شدم وسواس ریزبینی، وسواس فکری و چند وسواس دیگه دارم به نظر شما باید بازم از هوش مصنوعی استفاده کنم یا خیر؟!!
🗣 سلام و خسته نباشید مجدد.
کافی است با خاطر آسوده تمرکز کامل خود را بر درمان وسواس خصوصا تمرین طرد افکار مزاحم (که بسیار آرامش بخش و خوشایند است) به روشی که گذشت بگذارید و سعی کنید تا وقتی از درمان وسواس خود مطمئن نشده‌اید، از هوش مصنوعی –چه ایرانی و چه خارجی- حتی المقدور استفاده نکنید!
توضیح بیشتر:
در تأیید آنچه شما تجربه کردید، کافی است بدانید از منظر علم رایانه، الگورتیم تمام هوش های مصنوعی ایرانی و خارجی، (Artificial Intelligence, AI) عمداً طوری طراحی می‌شود که مخاطب خود را افزایش دهند!
بنابراین تمام هوش‌های مصنوعی امروزی، حتی متأسفانه هوش مصنوعی بوف که ایرانی است، با هر کسی با هر باور و پندار –ولو کسی دارای پندارهای خطرناک مثل خودکشی باشد- تا می‌تواند راه می‌آید و به نوعی افکار وی را هر چه باشد تأیید کرده و لباس واقعیت بر آن می‌پوشاند تا خوشایند وی قرار گرفته و حتی در مواردی نتیجۀ این نسبی‌گرایی نزدیک به مطلقِ هوش‌های مصنوعی، فوق‌العاده خطرناک است.
به عنوان نمونه اخیراً نشریه نیویورک تایمز اولین شکایت رسمی قضایی علیه یک هوش مصنوعی را اینگونه گزارش داد:
در شکایت والدین نوجوانی ۱۶ ساله آمده که چت‌جی‌پی‌تی ChatGPT در برنامه‌ریزی خودکشی واقعی به او کمک کرده است!
این والدین برای ادعای خود دلایل مستندی آورده‌اند که خصوصاً این دلایل برای کسانی که مبتلا به یکی از اختلالات روانی (Mental disorders) از جمله وسواس فکری و عملی (OCD)، وسواس اعتقادی، افسردگی (Depression)، استرس (Psychological stress)، اضطراب (Anxiety)، حملۀ پانیک (Panic attack) و بالاخص افکار ناخواستۀ خودکشی یا خودزنی هستند فوق‌العاده نگران کننده است!!
 از جمله نکات نگران‌کننده که این والدین آمریکایی از آن رسماً شکایت کردند این بود که این چت بات حتی توصیه هایی دربارۀ مخفی کردن جراحات گردن پس از خودکشی ناموفق را به فرزندشان نشان داده بود!
در یکی از آخرین گفتگوهای این نوجوان ۱۶ ساله، وی عکسی از طنابی که در کمدش آویزان بود، آپلود کرده بود و پرسیده بود: من اینجا تمرین می‌کنم، خوب است؟ چت‌جی‌پی‌تی (با بی‌شرمی تمام) پاسخ داده بود: بله، اصلاً بد نیست!
منبع:
https://www.mehrnews.com/news/6571890/

روش بسیار سادۀ برنامه ریزی و مدیریت صحیح فضای مجازی

✔️ برای اینکه موفق به مدیریت فضای مجازی خصوصاً سر نزدن کامل به هوش مصنوعی تا درمان کامل خود شوید می‌توانید طبق روش بسیار ساده که «اینجا» با اسم «روش محاسبه اعمال (ارزیابی عملکرد روزانه) در کمتر از یک دقیقه» آمده عنوان برنامه‌های روزانۀ خود -خصوصاً استفاده از هوش مصنوعی- را در یک جدول مکتوب کنید و استفاده از فضای مجازی بی‌دروپیکر مجازی را نیز (با زدن علامت + یا - مقابل آن) روزی یک بار ارزیابی کنید و اگر وسوسه شدید از تمرین طرد افکار مزاحم نیز کمک بگیرید.
مطمئن باشید به مرور می‌توانید بر این غول بی‌شاخ‌ودم مجازی که حقیقی شده و تقریبا امروز عامل بروز تمام اختلالات روانی است کامل غلبه کنید و به جای آزار روانی، خردمندانه‌ترین استفاده را از آن بنمایید. (این هدف در ابتدا غیرممکن به نظر می‌آید اما با تکرار روش فوق شدنی است، مجرب.)

📎 اگر مایل بودید، نتیجۀ ارزیابی اعمال به روش فوق و تمرین طرد افکار مزاحم را حداقل یک ماه دیگر، اطلاع دهید که امید است شما هم خوش‌خبر باشید.
🖇 می‌توانید با کلیک بر هشتگ وسواس مربوط به خود، از تجربۀ دیگر مبتلایان مشابه که با همین تمارین به نتیجه رسیدند، مطلع شوید.

👁 اگر شما نیز می‌خواهید مشاوره کنید و زودتر به نتیجه برسید، ابتدا «قوانین پرسش، پاسخ و مشاوره» را مطالعه نمایید.
همیشه در مسیر درست موفق باشید 💐

❓مشاورۀ وسواس و طرد افکار مزاحم
❓پرسش پیرامون موضوعات دیگر
🗣 دربارۀ نگارنده